| Uwaga |
|---|
mięso
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
mięso (język polski)
- wymowa:
- IPA: [ˈmʲjɛ̃w̃sɔ], AS: [mʹi ̯ẽũ̯so], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę • i → j
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) spoż. jadalne części zabitego zwierzęcia[1]; zob. też mięso w Wikipedii
- (1.2) kulin. potrawa z mięsa (1.1)
- (1.3) pot. miękka część ludzkiego ciała[1]
- (1.4) daw. kulin. soczysta część owocu[2]
- (1.5) środ. ryb. wszelkie ryby[3]
- odmiana:
- (1.1-5)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik mięso mięsa dopełniacz mięsa mięs / przest. miąs[4][5] celownik mięsu mięsom biernik mięso mięsa narzędnik mięsem mięsami miejscownik mięsie mięsach wołacz mięso mięsa
- przykłady:
- (1.1) To mięso chyba jest nieświeże.
- (1.3) Wiele jest przyczyn, dla których uprawia się ludożerstwo. Spożycie ludzkiego mięsa może być częścią ceremonii ku czci zmarłych lub magicznych obrzędów wojennych, w których trakcie męstwo i inne cnoty poległego wroga wchłaniane są przez zwycięzców[6].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) mięso baranie / drobiowe / wieprzowe / wołowe • chude / tłuste mięso • mięso duszone / smażone / surowe / wędzone • sztuka mięsa • mięso na rosół / pieczeń • gotować / piec / smażyć / wędzić mięso • rozbiór mięsa
- (1.2) białe mięso • czerwone mięso • kruche mięso • mięso-wędliny • sztuka mięsa
- hiponimy:
- (1.1) antrykot, antrykot, baranina, bekon, biodrówka, boczek, boczek, cielęcina, comber, drób, dziczyzna, dzwonko, filet, gęsina, głowizna, golonka, jagnięcina, jelenina, karczek, karkówka, konina, koźlina, ligawa, łata, łopatka, medalion, mielone, mostek, móżdżek, nerka, oślina, ozór, pachwina, płucka, podgardle, podroby, polędwica, pospółka, półtusza, pręga, psina, rosołowe, rostbef, rozbratel, sarnina, schab, słonina, strusina, szponder, szynka, udko, udziec, wątróbka, wieprzowina, wizina, wołowina, żeberko
- (1.2) auszpik, befsztyk, bitka, bryzol, carpaccio, de volaille, eskalopek, flaki, gulasz, gyros, hamburger, karbinadel, kardinadel, kaszanka, kebab, kiełbasa, klops, klopsik, kotlet, krupniok, mielony, parówka, pasztet, pasztetowa, pieczeń, pulpet, rolada, rumsztyk, salceson, sashimi, schabowy, stek, szaszłyk, sznycel, tatar, wędlina, zimne nóżki, zraz
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. mięsiwo n, mięsny m, mięsień m, mięśniak m, mięsak m, mięsistość ż
- przym. mięsny, mięsisty, umięśniony, mięsakowaty, mięsakowy
- związki frazeologiczne:
- mięso armatnie • dzikie mięso • rzucać mięsem • ni z pierza, ni z mięsa • niedźwiedzie mięso • bez dobrej woli jako mięso bez chleba, a jaja bez soli • tanie mięso psy jedzą • chcesz mięso jeść, idź za wilkiem ogon nosić • starszy brat mięso kraje, a młodszy obiera • twarde mięso psy gryzą • ni z pierza, ni z mięsa • żywe mięso
- etymologia:
- prasł. *męso prasł. *menso[7] < praindoeur. *mēmso-[8]
- por. bułg. месо, chorw. meso, czes. meso, dłuż. měso, głuż. mjaso, mac. месо, ros. мясо, scs. мѧсо, słc. mäso, słń. meso i ukr. м'я́со
- por. alb. mish, litew. mėsa, łot. miesa i sanskr. मांस
- uwagi:
- (1.1) Jako ogólne pojęcie „mięso” jest niepoliczalne i nie tworzy lm, jednak w pewnych przypadkach, gdy mowa jest o różnych rodzajach mięsa, można tworzyć takie formy.
- tłumaczenia:
- abenaki: (1.1) wios
- angielski: (1.1) meat, flesh; (1.2) flesh
- arabski: (1.1) لحم m (laḥm)
- baskijski: (1.1) okela
- białoruski: (1.1) мяса n
- chorwacki: (1.1) meso n
- czeski: (1.1) maso n
- dolnołużycki: (1.1) měso n
- duński: (1.1) kød n
- dzongkha: (1.1) ཤ
- esperanto: (1.1) viando
- fiński: (1.1) liha
- francuski: (1.1) viande ż
- grenlandzki: (1.1) neqi
- hiszpański: (1.1) carne ż
- holenderski: (1.1) vlees n
- islandzki: (1.1) kjöt n
- japoński: (1.1) 肉 (にく, niku); (1.2) 肉 (にく, niku); (1.3) 肉 (にく, niku)
- jidysz: (1.1) פֿלייש n (flejsz)
- jita: (1.1) inyama
- karaimski: (1.1) эт; (1.2) эт
- kataloński: (1.1) carn ż
- kazachski: (1.1) ет
- keczua: (1.1) aycha
- koreański: (1.1) 고기 (kogi)
- litewski: (1.1) mėsa ż
- łaciński: (1.1) caro ż
- niemiecki: (1.1) Fleisch n; (1.2) Fleisch n
- nowogrecki: (1.1) κρέας n
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
- portugalski: (1.1) carne ż
- rosyjski: (1.1) мясо n
- sanskryt: (1.1) पिशित, आमिस्
- slovio: (1.1) meso (миасо)
- słowacki: (1.1) mäso n
- suahili: (1.1) nyama
- szwedzki: (1.1) kött n
- turecki: (1.1) et
- tuvalu: (1.1) ˈkano
- tybetański: (1.1) ཤ
- ukraiński: (1.1) м'ясо n
- volapük: (1.1) mit
- wepski: (1.1) liha
- wietnamski: (1.1) thịt
- wilamowski: (1.1) fłaeś n, fłǡš n, fłaś n, fłȧś n
- włoski: (1.1) carne ż
- wolof: (1.1) yàpp
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1
Hasło mięso w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Hasło mięso w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Barbara Bajek, Mrzeżyno – dwie oddzielne krainy?, „Okolice. Rocznik Etnologiczny”, t. 9/2011, s. 275.
- ↑ Hasło mięso w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 341.
- ↑ Porada „mięs czy miąs?” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Daniel Diehl, Mark Donnelly, Dzieje kanibalizmu, s. 25, 26.
- ↑ Jan Rozwadowski, O zjawiskach i rozwoju języka. O rozwoju fonetycznym, „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 2/1916, s. 46.
- ↑ Hrvatski jezični portal