chodzić

chodzić (język polski)

wymowa:

​, IPA: [ˈxɔʥ̑iʨ̑], AS: [χoʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk.

​

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) poruszać się za pomocą nóg

(1.2) poruszać się (regularnie) w jakimś kierunku, w jakieś miejsce

(1.3) o mechanizmie: działać, pracować

(1.4) o środkach komunikacji: kursować

(1.5) mieć coś na myśli

(1.6) pot. spotykać się ze sobą, będąc parą w nieformalnym związku

(1.7) chodzący → przen. prawdziwy, będący przykładem czegoś

(1.8) rozk. chodź, chodźmy, chodźcie → podejdź (podejdźcie, podejdźmy); idź (idźcie, idźmy) za mną

(1.9) rozk. chodź, chodźmy, chodźcie → pot. zachęta do zrobienia czegoś

(1.10) uczęszczać regularnie na jakieś zajęcia

odmiana:

(1.1) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chodzić
czas teraźniejszy		chodzę	chodzisz	chodzi	chodzimy	chodzicie	chodzą
czas przeszły	m	chodziłem	chodziłeś	chodził	chodziliśmy	chodziliście	chodzili
	ż	chodziłam	chodziłaś	chodziła	chodziłyśmy	chodziłyście	chodziły
	n	chodziłom	chodziłoś	chodziło
tryb rozkazujący		niech chodzę	chodź	niech chodzi	chodźmy	chodźcie	niech chodzą
pozostałe formy czas przyszły m będę chodził, będę chodzić będziesz chodził, będziesz chodzić będzie chodził, będzie chodzić będziemy chodzili, będziemy chodzić będziecie chodzili, będziecie chodzić będą chodzili, będą chodzić ż będę chodziła, będę chodzić będziesz chodziła, będziesz chodzić będzie chodziła, będzie chodzić będziemy chodziły, będziemy chodzić będziecie chodziły, będziecie chodzić będą chodziły, będą chodzić n będę chodziło, będę chodzić będziesz chodziło, będziesz chodzić będzie chodziło, będzie chodzić czas zaprzeszły m chodziłem był chodziłeś był chodził był chodziliśmy byli chodziliście byli chodzili byli ż chodziłam była chodziłaś była chodziła była chodziłyśmy były chodziłyście były chodziły były n chodziłom było chodziłoś było chodziło było forma bezosobowa czasu przeszłego chodzono tryb przypuszczający m chodziłbym, byłbym chodził chodziłbyś, byłbyś chodził chodziłby, byłby chodził chodzilibyśmy, bylibyśmy chodzili chodzilibyście, bylibyście chodzili chodziliby, byliby chodzili ż chodziłabym, byłabym chodziła chodziłabyś, byłabyś chodziła chodziłaby, byłaby chodziła chodziłybyśmy, byłybyśmy chodziły chodziłybyście, byłybyście chodziły chodziłyby, byłyby chodziły n chodziłobym, byłobym chodziło chodziłobyś, byłobyś chodziło chodziłoby, byłoby chodziło imiesłów przymiotnikowy czynny m chodzący, niechodzący ż chodząca, niechodząca chodzące, niechodzące n chodzące, niechodzące imiesłów przysłówkowy współczesny chodząc, nie chodząc rzeczownik odczasownikowy chodzenie, niechodzenie

przykłady:

(1.1) Co rano chodzę do łazienki.

(1.1) W tym tygodniu chodziła w koszulce w paski z napisem „Possible”.

(1.2) Czy w niedzielę też chodzisz do pracy?

(1.3) Zegarek mi nie chodzi.

(1.4) Pomiędzy tymi miasteczkami nie chodzi o tej porze żaden autobus.

(1.5) Nie wiem, o co mu chodzi.

(1.6) Ela chciałaby chodzić z Jackiem, ale niestety Jacek chodzi już z Elizą.

(1.7) Antek to chodząca dobroć.

(1.8) Chodź, coś ci pokażę!

(1.9) Więc chodź, pomaluj mój świat na żółto i na niebiesko.

(1.10) Dzieci chodzą do szkoły.

(1.10) Latem chodziłam na kurs języka hiszpańskiego.

składnia:

(1.6) chodzić z + N.

kolokacje:

synonimy:

(1.1) stawiać kroki

(1.2) uczęszczać, chadzać

antonimy:

(1.1) stać

hiperonimy:

hiponimy:

(1.1) łazić, błądzić, brodzić, deptać, dreptać, lunatykować, paradować, snuć się, spacerować, taszczyć się, taskać się, wędrować

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. uchodźczyni ż, chód m, chodzik m, chodnik m, chodniczek m, chodnikowiec m, chodak m, chodaczek m, chodzony m, chodnica ż, chodliwość ż, chodziarz m, chodziarka m, chadzka ż, chadzanie n, chodzenie n

czas. chadzać ndk.

przym. chodny, chodnikowy, chodliwy, chodziwy, chodziarski

wykrz. chodu

związki frazeologiczne:

chodzący kościotrup • chodzi o • chodzić jak błędna owca • chodzić jak szwajcarski zegarek • chodzić na rzęsach • chodzić od Annasza do Kajfasza • chodzić spać z kurami • chodzić własnymi drogami • chodzić w konkury • chodzić po kolędzie • chodzić z alleluja (po allelui) • chodzić z barankiem • chodzić z dyngusem (po dyngusie, z kurkiem, z kurkiem dyngusowym) • chodzić z gaikiem • chodzić z głową w chmurach • chodzić z niedźwiedziem • chodzić z ogrojczykiem • chodzić z podniesionym czołem • chodzić z traczykiem • chodzić po wykupie • tam, gdzie król piechotą chodzi

etymologia:

prasł. *choditi < praindoeur. *sod- → iść; s przekształciło się w ch < praindoeur. *sed- → siedzieć

uwagi:

(1.1-2) w odróżnieniu od „iść”, „chodzić” wyraża pewną częstość, regularność

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) walk; (1.2) go; (1.3) work; (1.6) go out; (1.8) come on; (1.9) come on; (1.10) attend
• arabski: (1.1) مشى
• białoruski: (1.1) хадзіць; (1.2) хадзіць
• bułgarski: (1.1) ходя; (1.2) ходя
• chorwacki: (1.1) hodati; (1.2) ići; (1.3) ići; (1.4) ići; (1.5) hodati
• czeski: (1.1) chodit; (1.2) chodit
• dolnołużycki: (1.1) chójźiś; (1.2) chójźiś
• duński: (1.1) gå; (1.2) gå
• esperanto: (1.1) iradi, marŝi; (1.2) iradi, marŝi
• francuski: (1.1) aller, marcher; (1.2) fréquenter (l'école), suivre (un cours); (1.3) marcher; (1.4) circuler; (1.5) s'agir; (1.6) sortir
• hebrajski: (1.1) ללכת (lalechet)
• hiszpański: (1.1) ir, caminar, marchar
• holenderski: (1.1) lopen, gaan
• islandzki: (1.1) ganga; (1.2) fara; (1.3) ganga; (1.4) ganga
• kataloński: (1.1) caminar
• krymskotatarski: (1.1) cürmek
• litewski: (1.1) vaikščioti; (1.2) vaikščioti
• luksemburski: (1.3) bitzen
• łaciński: (1.1) gradior, ambulo, vado
• niemiecki: (1.1) gehen; (1.2) gehen; (1.3) gehen, funktionieren; (1.4) fahren; (1.5) gehen (um), meinen; (1.6) gehen; (1.8) komm(t); (1.10) besuchen (Schule, Kurs)
• nowogrecki: (1.1) πάω, πηγαίνω; (1.6) βγαίνω
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1) ; (1.8)  ,      ,     ; (1.10)
• rosyjski: (1.1) ходить; (1.2) ходить; (1.3) ходить; (1.4) ходить
• słowacki: (1.1) chodiť
• szwedzki: (1.1) gå; (1.2) gå; (1.3) gå; (1.4) gå; (1.5) mena; (1.6) sällskapa, hålla ihop, pola; (1.8) kom!; (1.10) gå
• tajski: (1.1) เดิน
• tetum: (1.1) la'o
• tuvalu: (1.1) haele
• ukraiński: (1.1) ходити; (1.2) ходити; (1.3) ходити; (1.4) ходити
• węgierski: (1.1) jár
• wilamowski: (1.1) gejn
• włoski: (1.1) andare; (1.2) andare; (1.3) andare; (1.4) andare, passare; (1.5) andare
• wolof: (1.1) dox

źródła: