kończyć

kończyć (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈkɔ̃j̃n͇ʧ̑ɨʨ̑], AS: [kõĩ ̯ṇčyć], zjawiska fonetyczne: nazal.• rozs. artyk. ​

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) wykonywać coś, co zostało zaczęte, do końca

(1.2) przen. zabijać; nieprzechodni umierać

(1.3) zrywać z czymś, przestawać coś robić

czasownik zwrotny

(2.1) dochodzić do końca, wyczerpywać się

(2.2) przerywać jakiś stan

(2.3) mieć koniec, zakończenie

odmiana:

(1.1-3) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kończyć
czas teraźniejszy		kończę	kończysz	kończy	kończymy	kończycie	kończą
czas przeszły	m	kończyłem	kończyłeś	kończył	kończyliśmy	kończyliście	kończyli
	ż	kończyłam	kończyłaś	kończyła	kończyłyśmy	kończyłyście	kończyły
	n	kończyłom	kończyłoś	kończyło
tryb rozkazujący		niech kończę	kończ	niech kończy	kończmy	kończcie	niech kończą
pozostałe formy czas przyszły m będę kończył, będę kończyć będziesz kończył, będziesz kończyć będzie kończył, będzie kończyć będziemy kończyli, będziemy kończyć będziecie kończyli, będziecie kończyć będą kończyli, będą kończyć ż będę kończyła, będę kończyć będziesz kończyła, będziesz kończyć będzie kończyła, będzie kończyć będziemy kończyły, będziemy kończyć będziecie kończyły, będziecie kończyć będą kończyły, będą kończyć n będę kończyło, będę kończyć będziesz kończyło, będziesz kończyć będzie kończyło, będzie kończyć czas zaprzeszły m kończyłem był kończyłeś był kończył był kończyliśmy byli kończyliście byli kończyli byli ż kończyłam była kończyłaś była kończyła była kończyłyśmy były kończyłyście były kończyły były n kończyłom było kończyłoś było kończyło było forma bezosobowa czasu przeszłego kończono tryb przypuszczający m kończyłbym, byłbym kończył kończyłbyś, byłbyś kończył kończyłby, byłby kończył kończylibyśmy, bylibyśmy kończyli kończylibyście, bylibyście kończyli kończyliby, byliby kończyli ż kończyłabym, byłabym kończyła kończyłabyś, byłabyś kończyła kończyłaby, byłaby kończyła kończyłybyśmy, byłybyśmy kończyły kończyłybyście, byłybyście kończyły kończyłyby, byłyby kończyły n kończyłobym, byłobym kończyło kończyłobyś, byłobyś kończyło kończyłoby, byłoby kończyło imiesłów przymiotnikowy czynny m kończący, niekończący ż kończąca, niekończąca kończące, niekończące n kończące, niekończące imiesłów przymiotnikowy bierny m kończony kończeni ż kończona kończone n kończone imiesłów przysłówkowy współczesny kończąc, nie kończąc rzeczownik odczasownikowy kończenie, niekończenie

(2.1-3) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kończyć się
czas teraźniejszy		kończę się	kończysz się	kończy się	kończymy się	kończycie się	kończą się
czas przeszły	m	kończyłem się	kończyłeś się	kończył się	kończyliśmy się	kończyliście się	kończyli się
	ż	kończyłam się	kończyłaś się	kończyła się	kończyłyśmy się	kończyłyście się	kończyły się
	n	kończyłom się	kończyłoś się	kończyło się
tryb rozkazujący		niech się kończę	kończ się	niech się kończy	kończmy się	kończcie się	niech się kończą
pozostałe formy czas przyszły m będę się kończył, będę się kończyć będziesz się kończył, będziesz się kończyć będzie się kończył, będzie się kończyć będziemy się kończyli, będziemy się kończyć będziecie się kończyli, będziecie się kończyć będą się kończyli, będą się kończyć ż będę się kończyła, będę się kończyć będziesz się kończyła, będziesz się kończyć będzie się kończyła, będzie się kończyć będziemy się kończyły, będziemy się kończyć będziecie się kończyły, będziecie się kończyć będą się kończyły, będą się kończyć n będę się kończyło, będę się kończyć będziesz się kończyło, będziesz się kończyć będzie się kończyło, będzie się kończyć czas zaprzeszły m kończyłem się był kończyłeś się był kończył się był kończyliśmy się byli kończyliście się byli kończyli się byli ż kończyłam się była kończyłaś się była kończyła się była kończyłyśmy się były kończyłyście się były kończyły się były n kończyłom się było kończyłoś się było kończyło się było forma bezosobowa czasu przeszłego kończono się tryb przypuszczający m kończyłbym się, byłbym się kończył kończyłbyś się, byłbyś się kończył kończyłby się, byłby się kończył kończylibyśmy się, bylibyśmy się kończyli kończylibyście się, bylibyście się kończyli kończyliby się, byliby się kończyli ż kończyłabym się, byłabym się kończyła kończyłabyś się, byłabyś się kończyła kończyłaby się, byłaby się kończyła kończyłybyśmy się, byłybyśmy się kończyły kończyłybyście się, byłybyście się kończyły kończyłyby się, byłyby się kończyły n kończyłobym się, byłobym się kończyło kończyłobyś się, byłobyś się kończyło kończyłoby się, byłoby się kończyło imiesłów przymiotnikowy czynny m kończący się, niekończący się ż kończąca się, niekończąca się kończące się, niekończące się n kończące się, niekończące się imiesłów przysłówkowy współczesny kończąc się, nie kończąc się rzeczownik odczasownikowy kończenie się, niekończenie się

przykłady:

(1.1) Właśnie kończę czytać książkę.

(1.2) Kończ waść, wstydu oszczędź! (Henryk Sienkiewicz, Potop)

(1.3) Od jutra kończę z paleniem papierosów.

(2.1) Muszę znaleźć stację benzynową, bo w samochodzie kończy się paliwo.

(2.2) Jutro kończy mi się ważność mojego paszportu, nie będę mógł wyjechać za granicę.

(2.3) Wiesz, jak kończy się ostatni odcinek tego serialu? Wyjaśnia się, kto był mordercą?

(2.3) Film kończy się sceną wesela.

(2.3) Pierwsza część toru kończy się ostrym zakrętem.

składnia:

(1.1) kończyć +B., nie kończyć +D.

(1.2-3) kończyć z +N.

kolokacje:

(1.2) marnie kończyć

synonimy:

(1.1) przestawać, wypełniać, dopełniać, finalizować

(1.2) zabijać

(1.3) zrywać, przestawać

antonimy:

(1.1,3) zaczynać, rozpoczynać, inicjować

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1) czas. kończyć się, dokańczać/dokończyć, ukańczać/ukończyć, wykańczać/wykończyć, zakańczać/zakończyć; zobacz też: koniec

związki frazeologiczne:

gdzie plecy kończą swoją szlachetną nazwę • kończ waść, wstydu oszczędź

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) end, finish, complete; (1.2) kill, terminate; (1.3) stop, quit
• arabski: (1.1) انتهى / أنهى
• baskijski: (1.1) amaitu, bukatu, burutu; (1.2) akabatu, hil; (1.3) utzi, laga; (2.1) amaitu, bukatu; (2.3) amaitu, bukatu
• czeski: (1.1) končit; (2.1) končit
• duński: (1.1) ende, slutte, afslutte
• esperanto: (1.1) fini
• francuski: (1.1) finir, achever, terminer
• hiszpański: (1.1) terminar, acabar, finalizar, concluir; (1.3) terminar
• interlingua: (1.1) finir, compler, complir, completar, clausurar
• islandzki: (1.1) enda
• jidysz: (1.1) ענדיקן (endikn)
• kataloński: (1.1) acabar, terminar; (1.3) terminar
• łaciński: (1.1) finire
• niemiecki: (1.1) beenden, enden
• rosyjski: (1.1) кончать, заканчивать; (1.3) бросать
• suahili: (1.1) isha, maliza; (1.2) maliza
• szwedzki: (1.1) sluta, avsluta; (1.3) göra slut, ända, upphöra, lägga ner; (2.1) ta slut, få ett slut, ända, vara över, vara till ända, vara på upphällningen, tryta; (2.2) gå ut, gå över; (2.3) avslutas, sluta med något, mynna ut i något
• włoski: (1.1) finire

źródła: