Uwaga
Serwis Wedariusz jest portalem tematycznym prowadzonym przez Grupę Wedamedia. Aby zostać wedapedystą, czyli Użytkownikiem z prawem do tworzenia i edycji artykułów, wystarczy zarejestrować się na witrynie poprzez złożenie wniosku o utworzenie konta, co można zrobić tutaj. Liczymy na Waszą pomoc oraz wsparcie merytoryczne przy rozwoju także naszych innych serwisów tematycznych.

gmach

Z Wedariusz, słownik
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

gmach (język polski)

gmach (1.1)
gmach (1.1)
wymowa:
IPA: [ɡmax], AS: [gmaχ] ​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) okazały budynek w którym znajduje się zwykle ważna instytucja
(1.2) przen. o zjawiskach społecznych lub abstrakcyjnych: ogromna, złożona struktura[1]
(1.3) przen. podniośle o budowie, konstrukcji, dziele[2]
(1.4) daw. każda izba lub mieszkanie[2]
odmiana:
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikgmachgmachy
dopełniaczgmachugmachów
celownikgmachowigmachom
biernikgmachgmachy
narzędnikgmachemgmachami
miejscownikgmachugmachach
wołaczgmachugmachy
przykłady:
(1.1) Na rogu naszej ulicy znajduje się okazały gmach sądu.
(1.3) Fundamentem tego gmachu duchownego jest rozmyślanie; bo jako fundament utrzymuje i dźwiga budynek cały, tak to rozmyślanie utrzymuje i dźwiga cały gmach duchowny (…) (sic!)[3]
składnia:
kolokacje:
(1.1) gmach sądu / ministerstwa / parlamentu / banku • mieścić się w jakimś gmachu • mieć siedzibę w jakimś gmachu
synonimy:
(1.1) budynek
(1.4) izba, komnata, pokój, gabinet, mieszkanie
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. gmachówka ż
zdrobn. gmaszek m
zgrub. gmaszysko n
przym. gmaszysty, gmachówkowy
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) od (1.4)
(1.2-3) od (1.1)
(1.4) niem. Gemach[2] → izba
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło gmach w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927.
  3. ↑ Xiądz ***, Ś. Ignacego ćwiczenia duchowe czyli rekollekcie, nakł. Xiegarni B. Behra, 1857, s. 8
Źródło: „https://wedariusz.pl/index.php?title=gmach&oldid=63104”