dzięki

dzięki (język polski)

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈʥ̑ɛ̃ŋʲci], AS: [ʒ́ẽŋʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

wykrzyknik

przyimek

(3.1) …służący do powiedzenia, że dana czynność odbywa się z niezbędną pomocą osoby, rzeczy itp., opisanych przez wyrażenie za przyimkiem

(1.1)

przykłady:: (1.1) Kapłan w imieniu wiernych składał dzięki Bogu za okazaną łaskę.; (2.1) Możesz mi to podać ? Dzięki !; (3.1) Świat istnieje tylko dzięki temu, że zawsze za późno się cofać^[1].; (3.1) Dzięki temu, że nastawiłem budzik, nie zaspałem.

składnia:: (1.1) dzięki + C. za + B.; (2.1) dzięki za + B., dzięki dla + D.; (3.1) dzięki + C.

kolokacje:: (1.1) składać dzięki; (2.1) ogromne / wielkie dzięki! • dzięki za pomoc / wszystko

synonimy:: (1.1) podziękowania, wyraz wdzięczności; (3.1) przez, w wyniku, gdyby nie…

uwagi:: (1.1) Obecnie tylko w użyciu w M. i B. lm: dzięki; w pozostałych przypadkach używa się słowa podziękowanie.; (3.1) Używając słowa „dzięki”, mówiący podkreśla swój pozytywny stosunek do okazanej pomocy; jeżeli trzeba odnieść się negatywnie, można użyć „przez”, „w wyniku”, „z powodu” itp. W wypadku gdy używamy słowa „dzięki” w znaczeniu negatywnym, wypowiedź nabiera charakteru ironicznego^[3].

angielski: (1.1) thanks; (2.1) thanks!; (3.1) thanks to
baskijski: (3.1) esker
czeski: (2.1) díky; (3.1) díky
duński: (2.1) takker
esperanto: (3.1) danke
estoński: (2.1) aitäh
francuski: (1.1) merci; (2.1) merci (à); remerciements (à); (3.1) grâce à
hiszpański: (2.1) gracias!; (3.1) gracias a
łaciński: (1.1) gratia, gratias ago
niemiecki: (1.1) Dank m; (2.1) danke!; (3.1) dank
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1-3)
portugalski: (1.1) agradecimento m; (2.1) obrigado, obrigada; (3.1) graças a
rosyjski: (1.1) благодарность ż; (składać dzięki) благодарить; (2.1) спасибо!; (3.1) благодаря
szwedzki: (3.1) tack vare
ukraiński: (3.1) завдяки
włoski: (1.1) grazie; (2.1) grazie!; (3.1) grazie a; per merito di
wolof: (3.1) tax

↑ Witold Gombrowicz Ferdydurke, rozdział VII Miłość.
↑ Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
↑ Jan Miodek, Najwyższy czas, dzięki tobie, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.