nie-

nie- (język polski)

wymowa:

IPA: [ɲɛ], AS: [ńe], zjawiska fonetyczne: zmięk., ​

​

znaczenia:

przedrostek

(1.1) jęz. pierwszy człon przymiotników złożonych oznaczający…

(1.1.1) zazwyczaj zaprzeczenie znaczenia przymiotnika podstawowego; znaczny lub znikomy stopień nasilenia cechy, którą nazywa przymiotnik podstawowy

(1.1.2) niemożliwość realizacji tego, co oznacza czasownik, od którego pochodzi przymiotnik

(1.2) jęz. pierwszy człon złożonych imiesłowów przymiotnikowych

(1.3) jęz. pierwszy człon rzeczowników złożonych…

(1.3.1) oznaczający brak lub przeciwieństwo do tego, co oznacza rzeczownik podstawowy

(1.3.2) stanowiących nazwę wykonawców czynności lub nosicieli cech

(1.3.3) zakończonych na -nie, -cie, oznaczający ich zaprzeczenie

(1.4) jęz. pierwszy człon przysłówków złożonych utworzonych od zaprzeczonych przymiotników, od imiesłowów czynnych lub od imiesłowów biernych

(1.5) jęz. pierwszy człon nielicznych zaimków i liczebników mających inne znaczenie z przeczeniem „nie” i bez przeczenia (w tym drugim przypadku pisane osobno)

(1.6) jęz. pierwszy człon czasowników pochodnych od podstaw dziś rzadkich lub nieużywanych

(1.7) jęz. pierwszy człon wyrazów pochodnych, utworzonych za pomocą różnych sufiksów od innych wyrazów połączonych z „nie-” lub od wyrazów podstawowych, które mają „nie-” w swoim składzie słowotwórczym

odmiana:

(1.1-7) nieodm.

przykłady:

(1.1.1) niedrogi, nieżonaty, niezdrów, niegłupi, niezły, nieciekawy, niesłodki, nieduży

(1.1.2) niewykonalny, nienamacalny, nietykalny, nieustanny, niewidzialny

(1.2) niepalący, niepiszący, niemyślący; nieużywany, nieugotowany, nienapisany

(1.3.1) niepogoda, niełaska, nietakt, nieodpowiedzialność, niezgoda, niepowodzenie; niestudent, niesportowiec, niekatolik; nie-Polak, nie-Ślązak

(1.3.2) nierób, niewypał, niemowa

(1.3.3) niepalenie, niewykonanie, niezrozumienie, niewpłacenie

(1.4) nieźle, nieładnie, nietrudno, niepodobna; niedrwiąco, niekojąco, nieinteresująco, niedowierzająco; nieskończenie, niewyszukanie

(1.5) nieco, niecoś, niektóry, niejaki, niejako, nieswój (w znaczeniu „niezdrów”), niejeden (w znaczeniu „wielu”)

(1.6) niedomagać, nienawidzić, niedosłyszeć

(1.7) niemowlęcy, niedźwiedzi, niewolniczy, niedzielny; nieuctwo, nieśmiertelnik, niepodległościowiec, niewykonalność, niecierpliwiec; niepokoić, nienawidzić, niewolić, niedołężnieć.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) non-, un-, im-, in-, a-, -less
• arabski: (1.1) لا ,غير
• chorwacki: (1) ne
• czeski: (1.1) ne-
• duński: (1) u-, ikke-
• esperanto: (1.1) mal-, ne-, t. sen-
• francuski: (1) im-, in-
• holenderski: (1.1.1) niet; (1.1.2) on-
• islandzki: (1) ó-
• jidysz: (1) ניט (nit)
• łaciński: (1.1) in-
• niemiecki: (1.1-7) in-, un-, nicht
• rosyjski: (1) не-
• szwedzki: (1) o-
• ukraiński: (1) не-

źródła: