niech

niech (język polski)

wymowa:

IPA: [ɲɛx], AS: [ńeχ], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​

​

znaczenia:

partykuła wzmacniająca

(1.1) …używana do tworzenia trybu rozkazującego dla 3 os. lp oraz 3 os. lm

(1.2) …do tworzenia groźby w zdaniu warunkowym kiedy, gdy tylko

odmiana:

(1.1-2) nieodm.

przykłady:

(1.1) Niech pan pójdzie za mną.

(1.1) Niech ona tu przyjdzie.

(1.2) Niech ja go tylko dorwę!

składnia:

(1.1) niech + M. + czasownik w czasie teraźniejszym lub przyszłym

kolokacje:

synonimy:

(1.1) proszę (zob. uwagi)

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

partyk. niechaj

czas. niechać

związki frazeologiczne:

a niech to • niech cię gęś kopnie • niech cię głowa o to nie boli • niech to szlag • niech to szlag trafi

etymologia:

skrócona forma pol. niechaj, od st.pol. niechać

uwagi:

(1.1) zwrot równoznaczny z trybem rozkazującym można utworzyć z użyciem słowa „prosić” („proszę pójść za mną”)

(1.1) Wyjątkowo niech pojawia się także w odniesieniu do 1. os. lp w takich zwrotach, jak np. niech mnie kule biją, których nie można traktować dosłownie jako rozkaźniki, oraz w takich jak niech cię uściskam, które mają charakter ekspresywnego życzenia.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) let
• białoruski: (1.1) хай, няхай
• czeski: (1.1) nechť, ať
• dolnołużycki: (1.1) daś
• duński: (1.1) lade
• jidysz: (1.1) זאָלן (zoln), לאָז (loz); (1.2) לאָז (loz)
• rosyjski: (1.1) пусть
• ukraiński: (1.1) хай, нехай

źródła: