żywy

żywy (język polski)

wymowa:

​, IPA: [ˈʒɨvɨ], AS: [žyvy]

​

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) przejawiający oznaki życia

(1.2) będący w użyciu

(1.3) jasny, jaskrawy, niestonowany

(1.4) żwawy, szybki

(1.5) pełen życia, energiczny

odmiana:

(1.1-5)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	żywy		żywa	żywe	żywi	żywe
dopełniacz	żywego		żywej	żywego	żywych
celownik	żywemu		żywej	żywemu	żywym
biernik	żywego	żywy	żywą	żywe	żywych	żywe
narzędnik	żywym		żywą	żywym	żywymi
miejscownik	żywym		żywej	żywym	żywych
wołacz	żywy		żywa	żywe	żywi	żywe
stopień wyższy żywszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik żywszy żywsza żywsze żywsi żywsze dopełniacz żywszego żywszej żywszego żywszych celownik żywszemu żywszej żywszemu żywszym biernik żywszego żywszy żywszą żywsze żywszych żywsze narzędnik żywszym żywszą żywszym żywszymi miejscownik żywszym żywszej żywszym żywszych wołacz żywszy żywsza żywsze żywsi żywsze
stopień najwyższy najżywszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najżywszy najżywsza najżywsze najżywsi najżywsze dopełniacz najżywszego najżywszej najżywszego najżywszych celownik najżywszemu najżywszej najżywszemu najżywszym biernik najżywszego najżywszy najżywszą najżywsze najżywszych najżywsze narzędnik najżywszym najżywszą najżywszym najżywszymi miejscownik najżywszym najżywszej najżywszym najżywszych wołacz najżywszy najżywsza najżywsze najżywsi najżywsze

przykłady:

(1.1) Słonik był żywy, choć wycieńczony.

(1.2) To był żywy, ewoluujący język.

(1.3) Ubierała się w sukienki w żywych kolorach.

(1.4) Przez okno dochodziły dźwięki żywej muzyki.

(1.5) Strasznie dziś jesteś żywy. Ciągle się kręcisz.

składnia:

kolokacje:

(1.2) żywy język

(1.3) żywe kolory • żywy rumieniec

(1.5) żywy temperament

synonimy:

(1.1) żyjący

(1.2) używany

(1.3) wesoły

(1.4) skoczny

(1.5) zażywny, ruchliwy

antonimy:

(1.1) martwy

(1.2) martwy

(1.3) ciemny, matowy

(1.4) powolny

(1.5) niemrawy, anemiczny, nieruchawy

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. żywotność ż, ożywianie n, żywość, życie

czas. żyć ndk., przeżyć dk., przeżywać ndk., ożyć dk., ożywiać ndk., odżyć dk., odżywać ndk.

przym.

zdrobn. żywiutki

przysł. żywo, żywotnie, życiowo

związki frazeologiczne:

do żywego • kląć w żywy kamień • ledwo żywy • nie ma / nie było żywego ducha / żywej duszy • żywa gotówka • żywa kronika • żywa legenda • żywa mowa • żywa pochodnia • żywa reklama • żywa wełna • żywe ciało / żywe mięso • żywe srebro / żywy jak srebro • żywy grosz • żywy inwentarz • żywy kościotrup • żywy obraz • żywy pieniądz • żywy towar • żywy trup

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) alive, living; (1.2) living; (1.3) vivid; (1.4) lively, vivacious
• arabski: (1.1) حي
• chorwacki: (1.1) živ; (1.2) živ; (1.3) živ
• dolnołużycki: (1.1) žywy
• duński: (1.1) levende; (1.2) levende; (1.3) levende; (1.4) levende
• esperanto: (1.1) viva; (1.4) viva
• francuski: (1.1) vivant; (1.2) vivant; (1.3) vif; (1.4) vif
• gudźarati: (1.1) જીવતું (jīvatuṁ)
• hawajski: (1.1) ola
• hiligaynon: (1.1) buhi
• hindi: (1.1) जीवित
• hiszpański: (1.1) vivo; (1.2) vivo; (1.3) vivo; (1.4) vivo
• holenderski: (1.1) levend; (1.5) levendig
• islandzki: (1.1) lifandi; (1.2) lifandi; (1.3) ljóslifandi; (1.4) líflegur, kvikur, glaðbeittur
• jidysz: (1.1) לעבעדיק (lebedik); (1.2) לעבעדיק (lebedik); (1.3) שלאָגיק (szlogik); (1.4) זשוואַווע (żwawe), שלאָגיק (szlogik)
• łaciński: (1.1) vivus
• macedoński: (1.1) жив
• niemiecki: (1.1) lebendig; (1.2) lebendig; (1.3) lebendig, lebhaft; (1.4) lebendig, lebhaft
• nowogrecki: (1.1) ζωντανός, ζωηρός; (1.2) ζωντανός, ζωηρός; (1.3) ζωντανός, ζωηρός
• rosyjski: (1.1) живой; (1.2) живой; (1.3) живой; (1.4) живой, оживлённый
• sanskryt: (1.1) जीवित, आयु, चेतना, आयुष्मत्
• slovio: (1.1) zxiznju (жизнйу)
• słowacki: (1.1) živý
• szwedzki: (1.1) levande; (1.2) levande; (1.3) intensiv, stark; (1.4) livlig, pigg
• tahitański: (1.1) ora
• ukraiński: (1.1) живий
• wilamowski: łanyḱ, łaniḱ, łaonik, łanik
• włoski: (1.1) vivente, vivo; (1.4) vivace, vispo
• wolof: (1.1) dund

źródła: